Irak’ın, Suriye ile Türkiye arasında bir uzlaşma anlaşmasına aracılık etme çabaları, İran’ı, ABD askerlerini Suriye’nin kuzeydoğusundan çıkarmaya yönelik uzun vadeli hedefine yaklaştırabilir; ancak Orta Doğu, Gazze’deki savaş nedeniyle yanıyorken, üst düzey ABD’li yetkililer bu ihtimali göz ardı ediyor.
İki eski ABD’li yetkili ve mevcut bir Arap yetkilinin MEE’ye verdiği bilgiye göre, ABD’li yetkililer bu ayın başlarında Washington’da Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile yaptıkları görüşmelerde konuya sözde bağlılık gösterdiler.
Arap yetkili MEE’ye şöyle konuştu: “Irak, bu süreci başlatmadan önce ABD’ye bir uzlaşma anlaşması üzerinde çalıştığını söyledi.” “ABD kayıtsız kaldı”
Washington, ortaklarının Şam ile normalleşmesine resmi olarak karşı çıkmaya devam ederken, politikayı aktif olarak uygulamaktan neredeyse tamamen vazgeçti.
Mayıs ayında, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 2023’te Suudi Arabistan’da yeniden ortaya çıktığı ilk Arap Birliği zirvesinden bu yana ikinci Arap Birliği zirvesine katılmak üzere Bahreyn’deydi. Geçtiğimiz
Analistler, ABD’nin kuzeydoğu Suriye’deki askeri misyonu nedeniyle, başarılı olması halinde Bağdat’ın Türkiye ile Suriye arasında bir uzlaşma anlaşması sağlama girişiminin ABD için daha etkili olabileceğini söylüyor.
ABD’nin eski Suriye büyükelçisi Robert Ford, Middle East Eye’a “Uzun vadeli çıkarımlar açık” dedi. “Esad, Amerikalılara karşı fazla bir şey yapamayacak kadar zayıf, ancak Suriye ve Türkiye’nin birlikte çalışarak Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) dışarı atabileceğini hayal etmek kolay”.
Suriye-Türkiye görüşmeleri SDG’yi sarstı
ABD askerleri, İslam Devleti (İD) grubunu yenilgiye uğratmak amacıyla İçsel Kararlılık Operasyonu kapsamında 2015 yılında kuzeydoğu Suriye’ye gelmişti. Kürtlerin liderliğindeki SDG onların ana ortağıydı. IŞİD grubunun kendi deyimiyle “halifelik” 2019’da bölgesel olarak yenilgiye uğratıldı ancak bölgede yaklaşık 900 ABD askeri kaldı.
Resmi olarak görevleri IŞİD’in uyuyan hücrelerine baskınlar düzenlemek ama bölgenin jeopolitik satranç tahtasında bir çip haline geldiler. Özel olarak bakıldığında bazı ABD’li yetkililer, ABD’nin varlığının Esad’ın ve onun İranlı destekçilerinin bölgeye erişimini engellediğini düşünüyor.
Suriye’de on yıl süren iç savaş, Esad’ın Suriye’nin yaklaşık üçte ikisini kontrol etmesiyle sona erdi. Kürtlerin Rojava olarak da adlandırdığı kuzeydoğu Suriye’deki yarı özerk bölge ise diğer yaklaşık üçte birini oluşturuyor. ABD’yi kuzeydoğudan çıkarmak Esad, Rusya ve İran’ın uzun vadeli hedefidir.
Ancak analistler ve eski yetkililer, giderek daha fazla ABD’li yetkilinin ABD askeri misyonunu bir yük olarak görmeye başladığını söylüyor.
ABD’nin 2016-2019 yılları arasında Irak’taki eski büyükelçisi Douglas Silliman, “Eğer en büyük endişeniz İran’ın ‘direniş eksenini’ kontrol altında tutmaksa, Türkler ile Esad arasındaki görüşmelerin ilerlemesini görmekten hoşlanmayacaksınız” dedi. Ama bu bir futbol maçı gibi görülmüyor; bir taraf kazanır, bir taraf kaybeder.”
Washington’da kalma ve çekilme yanlıları arasındaki tartışma, Trump yönetiminin 2019’da ani bir çıkış yapmasından bu yana kısmen tersine döndü.
ABD’nin en acil endişesi, SDG tarafından korunan ve aralarında IŞİD militanlarının ailelerinin de bulunduğu 45.000 kişinin yaşadığı El Roj ve El Hol mülteci kampları. Kürt güçleri ayrıca 9.000’den fazla IŞİD üyesini koruyor.
Silliman, “Bağdat arabuluculuk yaparak bir çözüme ulaşabilirse, bu kamplardaki güvenliğin çökmesi Irak’ın çıkarına değildir, bu ABD’nin çıkarına olabilir” dedi.
Türkiye ve Suriye, Arap Baharı’nın ardından Ankara’nın Esad hükümetine karşı Sünni isyancı grupları desteklemesiyle bozulan ilişkileri yeniden canlandırmak için yıllardır ara sıra görüşmelerde bulunuyordu.
Hava kuvvetleri Suriye İç Savaşı’nın gidişatını Esad lehine çevirmeye yardımcı olan Rusya, 2022 ve 2023’te Türkiye ve Suriye’nin savunma bakanları ve istihbarat şeflerini Moskova’da ağırlayarak iki taraf arasında arabuluculuk yapma konusunda başı çekmişti.
‘Eğer en büyük endişeniz İran Direniş Ekseni’ni kontrol altında tutmaksa, Türkler ile Esad arasındaki görüşmeleri görmekten hoşlanmayacaksınız’
Doug Silliman, Irak, Eski ABD büyükelçisi
Erdoğan, özellikle de ekonomik krizin ortasında ülkede ikamet eden yaklaşık üç milyon Suriyeli mülteci nedeniyle hükümetinin iç tepkiyle karşı karşıya kaldığı bir dönemde Esad’la bir anlaşmaya varmak konusunda istekliydi; ancak Esad, Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığına karşı muhalefetinde kararlıydı.
Türkiye, Kürt savaşçıları sınırındaki bir üsten mahrum bırakmak amacıyla 2016 yılında Suriye’yi işgal etti. Sonraki yıllarda kendisine ve Arap vekil milislerine Suriye topraklarının geniş bir alanı üzerinde kontrol sağlayan daha fazla askeri akın başlattı.
ABD’nin SDG’ye verdiği destek, SDG’yi ABD’nin terör örgütü olarak tanımladığı yasadışı Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) bir uzantısı olarak gören Türkiye ile uzun süredir devam eden bir çekişme noktasıdır.
MEE yakın zamanda Bağdat’ın, Esad hükümetini müzakereler başlamadan önce Türkiye’nin çekilmesi yönündeki önkoşulunu kaldırmaya ikna ederek müzakerelerde bir ilerleme elde edebildiğini bildirdi.
Analistler, Türkiye ile Suriye arasında ciddi uçurumların devam ettiği konusunda uyarıyor ancak bu ilerleme, SDG’nin ABD’nin Kürt müttefiklerini terk etmeye razı olduğu yönündeki korkularını yeniden doğrulayacak.
MEE, Mart ayında, ABD’nin Orta Doğu’daki en üst düzey askeri komutanı General Erik Kurilla’nın kuzeydoğu Suriye’ye yaptığı nadir ziyaretin, yarı özerk bölgelerinin Türk hava saldırılarıyla darbe aldığını gören Kürt yetkililer arasında güveni artırmak için çok az şey yaptığını bildirdi.
ABD birliklerine ve İran destekli milislere ev sahipliği yapan Bağdat, son yıllarda Umman’a benzer şekilde arabuluculuk rolü üstlenmeye çalıştı.
Ekonomik ve güvenlik bağlarını güçlendirmek amacıyla kendisini Ürdün ile Mısır arasında bir köprü olarak konumlandırdığı için Washington’da övgü topladı. Daha sonra Suudi Arabistan ile İran arasında, Biden yönetimi yetkililerinin bölgesel gerilimlerin yatıştırılmasına yardımcı olduğuna inandığı görüşmeler başlattı. Çin nihai anlaşmayı imzaladı.
Bağdat’ın arabuluculuğu ABD destekli SDG üzerinde daha fazla baskı oluştursa da, aynı zamanda ABD’li ortakların giderek daha fazla tek başına hareket ettiği, kendi ulusal çıkarlarına uygun olduğuna inandıkları ve fayda sağlayabilecek anlaşmalar yaptıkları 7 Ekim sonrası Orta Doğu’nun da sinyalini veriyor. İran.
Silliman, Başbakan Muhammed Şii Sudani’nin Irak hükümetinin, Türkiye’ye kur yaptığı için arabuluculuk yapma fırsatına sahip olduğunu hissetmiş olabileceğini söyledi.
Silliman, Irak’ın PKK’yı yasadışı ilan ettiğini ve Ankara’nın kuzey Irak’taki Kürt hedeflerine yönelik saldırılarını umursamadığını söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Türkiye’ye yakın bir Kürt partisi olan Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) bağlı Iraklı mevkidaşı Fuad Hüseyin ile de iyi ilişkileri bulunuyor. Bağdat aynı zamanda Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye’ye olası bir saldırısını da engellemek istiyor.
Atlantik Konseyi Irak Girişimi başkanı Abbas Kadhim, MEE’ye Irak’ın arabulucu rolünü benimsediğini ve ABD ile çatışan pozisyonları gözetlemeye istekli olduğunu söyledi. İki ülke bu ay Irak’taki yaklaşık 2.500 ABD askerinin geleceği konusunda görüşmelerde bulunacak.
“Irak kendi çıkarları doğrultusunda müdahale ediyor. Şunu kabul edelim ki Türkiye’nin saldırısından kaçan Kürt mültecileri istemiyor” dedi. “Irak, ABD ne derse desin Beşar Esad ile Erdoğan’ı bir araya getirmek için çalışacak”.
Ancak ABD birliklerinin oradaki varlığını açıkça eleştiren ABD’nin eski Suriye büyükelçisi Ford, Irak’ın arabuluculuğunu Tahran’ın ABD’yi Suriye’den çıkarmaya yönelik genel hedefinden ayırmanın imkansız olduğunu söyledi.
Esad’la Türkiye ile ilişkileri normalleştirmeyi tartışan Iraklı liderlerden biri, İran destekli Şii paramiliter güçlerden oluşan İran destekli Halk Seferberlik Güçleri’nin (PMF) başkanı Falih el-Fayyadh oldu.
Ford, “Bağdat’ta olup biten her şey İran tarafından kontrol edilmiyor” dedi. Ancak ABD Gazze’ye odaklanırken İran’ın gösterdiği şey, dostlarının karınca gibi çalışarak hem kendilerinin hem de Tahran’ın yararına artan kazanımlar elde edebilecekleriydi”.
Kaynak: https://www.middleeasteye.net/news/us-shrugs-baghdads-bid-broker-turkey-syria-talks
